به گزارش زیستنا به نقل از Griffith University، مطالعه جدیدی که ترکیبی از شواهد ژنتیکی، دیرینه بوم‌شناختی و باستان‌شناسی است، فلات ایران را به‌عنوان یک موقعیت جغرافیایی اصلی نشان می‌دهد که در مراحل اولیه مهاجرت انسان‌ها به خارج از آفریقا، به‌عنوان کانونی برای انسان‌های هومو ساپینس (Homo sapiens) عمل کرده است.
این مطالعه اطلاعات جدیدی در مورد سفر پیچیده جمعیت‌های انسانی ارائه می‌دهد و شناخت قبلی از گسترش گونه ما به اوراسیا را به چالش می‌کشد.
نتایج این مطالعه در ژورنال Nature Communications منتشر شده است. این مطالعه دوره‌ای بین ۷۰ هزار تا ۴۵ هزار سال پیش را در برمی‌گیرد، زمانی که جمعیت‌های انسانی به‌طور یکنواخت در سراسر اوراسیا پراکنده نشده بودند و شکافی در شناخت ما از محل سکونت آن‌ها در این بازه زمانی ایجاد می‌کند.
یافته‌های کلیدی تحقیق عبارت‌اند از:
- فلات ایران به‌عنوان قطبی برای سکونت انسان اولیه: این مطالعه با استفاده از رویکرد ژنتیکی جدیدی همراه با مدل‌سازی دیرینه بوم‌شناسی، فلات ایران را به‌عنوان منطقه‌ای نشان داد که موج‌های جمعیتی که در تمام اوراسیا مستقر شده‌اند، از آن سرچشمه گرفته‌اند.
- این منطقه به‌عنوان زیستگاه مناسبی ظاهر شد که در مقایسه با سایر مناطق غرب آسیا قابلیت دارد تا از جمعیت بیشتری پشتیبانی کند.
- شباهت ژنتیکی در جمعیت‌های باستانی و جدید: مؤلفه ژنتیکی شناسایی‌شده در جمعیت‌های فلات ایران بر تمایز طولانی‌مدت در این منطقه تأکید دارد. این اطلاعات با ماهیت قطب بودن این منطقه سازگار است و وابسته به مؤلفه‌های ژنتیکی نیاکانی است که قبلاً مشخص شده است در این فلات ساکن بوده‌اند.
- چنین ردی ژنتیکی به لطف رویکرد جدیدی شناسایی شد که ۴۰ هزار سال درهم‌آمیختگی و سایر رویدادهای گیج‌کننده را از هم جدا می‌کند. این ارتباط ژنتیکی بر اهمیت این فلات به‌عنوان یک مکان محوری برای اسکان اولیه انسان و مهاجرت‌های بعدی تأکید می‌کند.
به گفته پروفسور مایکل پتراگلیا (Professor Michael Petraglia)، این یافته‌ها تصویر بسیار واضح‌تری از این تحرکات اولیه انسان ارائه می‌دهد. وی یکی از نویسندگان این مطالعه و مدیر مرکز تحقیقات تکامل انسان در دانشگاه گریفیث در استرالیا است.
پروفسور پتراگلیا گفت: «مطالعه چند رشته‌ای ما دیدگاهی منسجم‌تر از گذشته باستان ارائه می‌کند و دیدگاهی کلی را درباره دوره بسیار مهم بین گسترش در خارج از آفریقا و تمایز جمعیت‌های اوراسیا ارائه می‌دهد.»
«فلات ایران به‌عنوان منطقه‌ای کلیدی نمایان می‌شود که این امر بر لزوم کاوش‌های باستان‌شناسی بیشتر تأکید می‌کند.»
لئوناردو والینی (Leonardo Vallini) نویسنده نخست این مقاله از دانشگاه پادووا (University of Padova) ایتالیا گفت: «این کشف بخش ۲۰ هزار ساله‌ای از تاریخ انسان‌های هومو ساپینس را در خارج از آفریقا را روشن می‌کند. این بازه زمانی دورانی است که در طی آن ما با جمعیت‌های نئاندرتال (Neanderthal) در تعامل بودیم. این کشف روابط بین جمعیت‌های مختلف اوراسیا را روشن می‌کند و سرنخ‌های حیاتی برای شناخت تاریخ جمعیتی گونه ما در سراسر اروپا، آسیای شرقی و اقیانوسیه ارائه می‌دهد.»
پروفسور لوکا پاگانی (Luca Pagani)، نویسنده ارشد این مطالعه افزود: «مشخص شدن فلات ایران به‌عنوان کانون مهاجرت انسان اولیه، درهای جدیدی را برای کاوش‌های باستان‌شناسی باز می‌کند و شناخت ما را از سفر گونه‌مان را در سراسر قاره‌ها افزایش می‌دهد و نقش محوری این منطقه را در شکل‌دهی تاریخ بشر برجسته می‌کند.»
منبع: Griffith University
Journal Reference:
Vallini, Leonardo, Carlo Zampieri, Mohamed Javad Shoaee, Eugenio Bortolini, Giulia Marciani, Serena Aneli, Telmo Pievani, et al. “The Persian Plateau Served as Hub for Homo Sapiens after the Main out of Africa Dispersal.” Nature Communications ۱۵, no. 1 (March 25, 2024): 1882. https://doi.org/10.1038/s41467-024-46161-7.