به گزارش زیستنا به نقل از Sciencealert، برخی از مارها برای شکار، خود به سراغ شکار می‌روند. برخی دیگر می‌نشینند و منتظر می‌مانند تا طعمه‌هایشان به سراغشان بیایند.
افعی شاخ‌دار دم عنکبوتی (Spider-tailed horned viper) با نام علمی (Pseudocerastes urarachnoides) غذای خود را تنها با حرکت دادن نوک دم خود پیدا می‌کند.
این افعی سمی تنها با چند بار تکان دادن دم خود می‌تواند آن را مانند عنکبوتی در حال حرکت جلوه دهد. این شباهت در واقع حتی برای یک بیننده انسان که از قبل هم اطلاع پیدا کرده است، عجیب است.
در واقع، این «عنکبوتی» که در نوک دم مار می‌رقصد، یک برآمدگی از بافت با زوائدی بلند در دو طرف است. در حالت استراحت، این بخشی بی‌خاصیت به نظر می‌رسد، اما تنها در یک‌لحظه، می‌تواند زنده شود. با در نظر گرفتن این نکته که بدن مار تا حد بسیاری می‌تواند خود را در زیستگاه صخره‌ای‌اش استتار کند، تأثیر این بخش بسیار بیشتر می‌شود.
برای پرندگان ناآگاهی که در جستجوی یک میان وعده هستند، این مار عروسک‌گردانی نامرئی است. پرندگان نمی‌دانند که در شرف تبدیل‌شدن به غذا هستند.
افعی شاخ‌دار دم عنکبوتی یکی از ظریف‌ترین و پیچیده‌ترین تزئینات دمی را دارد که تاکنون در بین مارها ثبت شده است. بااین‌حال برای دهه‌ها، این موجود گریزان و سازوکار شکار باورنکردنی آن از توجه دانشمندان دور مانده است.
نمونه‌ای از این مار به مدت ۳۵ سال در موزه تاریخ طبیعی فیلد (Field Museum of Natural History) در شیکاگو نگهداری می‌شده است؛ اما در این مدت به آن توجهی نشده بود.
دم این نمونه بسیار غیرعادی بود؛ بااین‌حال دانشمندان نمی‌توانستند مطمئن باشند که آیا این یک گونه جدید است یا موجودی با یک ناهنجاری است. نوک عجیب دم این مار می‌توانست یک تومور باشد یا در نتیجه ابتلا به انگلی ایجاد شده باشد.
تنها در سال ۲۰۰۳ بود که دانشمندان افعی دیگری از همین نوع را پیدا کردند و تأیید کردند که این افعی در واقع گونه کاملاً جدیدی است.
بااین‌وجود، حتی در آن زمان نیز اطلاعات ناچیزی از رفتار این مار در طبیعت وجود داشت. بقایای پرندگان در شکم برخی از نمونه‌ها یافت شدند، اما مشخص نبود که این افعی چگونه چنین طعمه‌های بلندپروازی را به دام می‌اندازد.
محققان ایرانی پس از سال‌ها مشاهده افعی دم عنکبوتی در زیستگاه طبیعی خود، نتایج خود را در سال ۲۰۱۵ منتشر کردند.
این گروه دریافت که افعی‌های دم عنکبوتی به‌طور متوسط حدود یک‌سوم از زمان خود را صرف تکان دادن دم خود در مکان‌های اصلی کمین می‌کنند. زمانی که پرنده‌ای در دیدرس قرار گرفت، شدت تکان دادن دم مار تقریباً چهار برابر شد.
درحالی‌که سایر افعی‌ها و مارها نیز با روش‌های مشابهی از دم خود در هنگام شکار استفاده می‌کنند (آنچه دانشمندان آن را اغوای دمی (caudal luring) می‌نامند)، تقلید به‌کاررفته به‌وسیله این افعی دم عنکبوتی فوق‌العاده پیچیده است.
بر اساس داده‌های اولیه، ترفند افعی ممکن است روی پرندگان مهاجر، بهترین کارایی داشته باشد. چراکه این پرندگان با خطرات شکار یک عنکبوت سرگردان در این منطقه کوهستانی آشنا نیستند. عاقلانه این است که به یک وعده غذایی رایگان مشکوک بود.
منبع: Sciencealert
Journal Reference:
Fathinia, Behzad, et al. “Avian Deception Using an Elaborate Caudal Lure in Pseudocerastes Urarachnoides (Serpentes: Viperidae).” Amphibia-Reptilia, vol. 36, no. 3, 2015, pp. 223–۳۱, https://doi.org/10.1163/15685381-00002997.