به گزارش زیستنا به نقل از EPFL، پروفسور لی تانگ (Li Tang) از دانشمندان دانشکده مهندسی EPFL در آزمایشگاه «زیست‌مواد برای مهندسی ایمنی» پیشرفت‌های چشمگیری در تحقیقات درمان سرطان داشته است. این نوع درمان نوآورانه CAR-T در محیط آزمایشگاهی، در مدل‌های موشی به‌طور اساسی تومورهای سرطانی را ریشه‌کن کرده است. در آزمایش‌های جداگانه‌ای، طی کارآزمایی‌های بالینی در حال انجام، به نظر می‌رسد که یازده بیمار با استفاده از این درمان به‌طور کامل بهبود یافته‌اند که بیانگر موفقیت ۱۰۰ درصدی تا به امروز است. قابل‌ذکر است که شواهد حاصل از این مطالعه آزمایشگاهی در ژورنال Nature Biotechnology منتشر شده است و حاکی از اثربخشی طولانی‌مدت این درمان است. همچنین نشان می‌دهد که ساخت این سلول‌ها ممکن است سریع‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر از روش‌های فعلی باشد.
درمان CAR-T در ذات خود، شامل اصلاح سلول‌های T به‌منظور هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی خاص است. این سلول‌های T اصلاح‌شده مجهز به گیرنده‌های آنتی‌ژن کایمریک (Chimeric Antigen Receptors) یا CARs هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و به آن‌ها متصل شوند که نشان‌دهنده تغییر مسیر چشمگیری از درمان‌های سنتی است. پروفسور تانگ می‌گوید: «ما با مهندسی زیستی یک سلول ایمنی قوی‌تر که به‌طور ویژه‌ای در هدف‌گیری و از بین بردن سلول‌های تومور کارآمد است، نوع دیگری به درمان با سلول‌های CAR-T افزوده‌ایم.» شرکت نوپای لمان بایوتک (Leman Biotech) که با همکاری مشترک تانگ و نویسنده همکار این مقاله یوگانگ گئو (Yugang Guo) پایه‌گذاری شده است، قصد دارد این درمان را تجاری کند. این شرکت پیش‌ازاین حمایت‌های مالی قابل‌توجهی را در دورهای اولیه جمع‌آوری سرمایه به دست آورده است.
تحقیقات پیشگامانه پروفسور لی تانگ جنبه دیگری به این رویکرد نوآورانه می‌بخشد. هرچند سلول‌های CAR-T سنتی در برابر سرطان‌های خون مؤثر هستند؛ در تومورهای جامد با چالش‌هایی مواجه هستند. در تومورهای جامد این سلول‌ها قادر به نابودی کامل سرطان نیستند. پژوهش‌های پروفسور تانگ نوعی از سلول‌های CAR-T را معرفی می‌کند که مولکول IL-10 (اینترلوکین-۱۰) را ترشح می‌کنند که در ادامه به‌وسیله سلول‌های T اصلاح‌شده جذب می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر، این سلول به شکلی مهندسی شده است که برای سالم ماندن در محیط تومور که برای سلول محیط نامناسبی است داروی خود را تولید کند.
شاید عجیب به نظر برسد زیرا مولکول IL-10 به‌طور سنتی به‌عنوان سرکوب‌کننده سیستم ایمنی در نظر گرفته شده است. بااین‌وجود تانگ و همکارانش به‌جای مهار پاسخ ایمنی، از قابلیت‌های منحصربه‌فرد تقویت سوخت‌وساز آن استفاده کرده‌اند. این کاربرد عجیب و نوآورانه سوخت‌وساز سلول‌های CAR-T را تقویت می‌کند. اکنون این سلول‌های که از نظر سوخت‌وساز مسلح شده‌اند بلافاصله روی تومورهای موجود عمل می‌کنند و نشان داده شده است که از بازگشت تومورهای آتی جلوگیری می‌کنند.
زمانی که محققان سلول‌های تومور بار دیگر به مدل‌های موش وارد کردند این سلول‌های توموری نتوانستند خود را تثبیت کنند یا بدخیمی نشان دهند. این مشاهده بر اثربخشی پایدار این درمان تأکید دارد. در این درمان پاسخ ایمنی حساس و هوشیار باقی می‌ماند و به شکل مؤثری هرگونه تهدید سرطانی جدید را خنثی می‌کند. تانگ می‌گوید: «نتایج به‌دست‌آمده در آزمایشگاه من بسیار هیجان‌انگیز هستند. ما متقاعد شده‌ایم که این فناوری توانایی نجات جان انسان‌ها را دارد؛ همان‌گونه که تاکنون روی ۱۲ بیمار درگیر در آزمایش ما کار کرده است.»
امروزه مشخص شده است که درمان با سلول‌های CAR-T فعلی مؤثر است و در حال حاضر چندین گزینه درمانی از این نوع برای لوکمیا و سایر سرطان‌های خون وجود دارد، بااین‌وجود این درمان همچنان بسیار گران‌قیمت است. به‌طوری‌که هزینه یک دوره درمان بیش از ۵۰۰ هزار دلار است. در مقابل هزینه‌های این درمان در آینده می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد، زیرا تنها پنج درصد از دوز سنتی برای بهبودی کامل لازم است. بسیاری از هزینه‌ها، ناشی از هزینه ساخت مقادیر نسبتاً زیاد از این سلول‌های T اصلاح‌شده در محیط‌های آزمایشگاهی گران‌قیمت است. پروفسور تانگ نتیجه‌گیری می‌کند: «مقدار کمی خون از هر بیمار می‌تواند سلول‌های کافی برای آماده‌سازی سلول درمانی CAR-T با فناوری ما را فراهم کند. روز بعد شما می‌توانید آن‌ها را بار دیگر به بیمار تزریق کنید. تولید آن به میزان قابل‌توجهی ارزان‌تر و بسیار سریع‌تر خواهد بود و در نهایت زندگی‌های بیشتری را نجات می‌دهد.» در حال حاضر گروه تانگ و شرکت لمان بایوتک برای رسیدن به این هدف کار می‌کنند.
منبع: EPFL
Journal Reference:
Zhao, Yang, Jiangqing Chen, Massimo Andreatta, Bing Feng, Yu-Qing Xie, Mathias Wenes, Yi Wang, et al. “IL-10-Expressing CAR T Cells Resist Dysfunction and Mediate Durable Clearance of Solid Tumors and Metastases.” Nature Biotechnology, January 2, 2024. https://doi.org/10.1038/s41587-023-02060-8.