به گزارش زیستنا به نقل از NewScientist، مشخص شده است که دو شیرین‌کننده مصنوعی، ساخارین (Saccharin) و سوکرالوز (Sucralose)، برخلاف آنچه در مورد آن‌ها تصور می‌شود، میزان قند خون را افزایش می‌دهند. این وضعیت ممکن است مربوط به تغییراتی باشد که این شیرین‌کننده‌ها در میکروب‌های روده ایجاد می‌کنند.
این شیرین‌کننده‌ها برای افراد مبتلا به بیماری‌های متابولیک مانند دیابت یا افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، جایگزین قند محسوب می‌شوند؛ چراکه بیش از ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر هستند و کالری اندکی دارند یا میزان کالری آن‌ها صفر است.
جوتام سوئز (Jotham Suez) از دانشگاه جانز هاپکینز در مریلند و همکارانش اثرات چهار جایگزین قند را بر میزان قند خون در ۱۲۰ فرد بزرگ‌سال فاقد هرگونه بیماری زمینه‌ای آزمایش کردند. این شرکت‌کنندگان گزارش کردند که طی شش ماه پیش از این مطالعه، شیرین‌کننده‌های کم‌کالری مصرف نکرده بودند.
شرکت‌کنندگان به شش گروه تقسیم شدند و به آن‌ها بسته‌های ۱ گرمی شیرین‌کننده داده شد. شرکت‌کنندگان در چهار گروه به مدت دو هفته، سه بار در روز دو بسته از یکی از شیرین‌کننده‌های آسپارتام (Aspartame)، سوکرالوز، ساخارین یا استویا (Stevia) به شکل حل‌شده در آب مصرف کردند. بسته‌های شیرین‌کننده همگی دست‌کم حاوی ۹۶ درصد گلوکز بودند، زیرا این شیرین‌کننده‌های مصنوعی به‌قدری قوی هستند که تنها مقدار کمی از آن‌ها برای شیرین کردن لازم است و در اینجا گلوکز به‌عنوان یک عامل حجیم‌کننده استفاده شد تا بتوان شیرین‌کننده‌ها را بسته‌بندی کرد. مجموع مقدار روزانه هر شیرین‌کننده کمتر از میزان مصرف روزانه پذیرفته‌شده‌ای بود که به‌وسیله سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده تعیین شده است. گروه پنجم در مدت مشابه مقادیر معادل پودر گلوکز مصرف کردند و گروه آخر هیچ مکملی نداشتند.
تمامی شرکت‌کنندگان در طول مطالعه و به مدت یک هفته قبل و بعد از مطالعه از دستگاه‌های پایش مداوم قند خون استفاده کردند. شرکت‌کنندگان در ۹ نقطه از این مطالعه، تحت آزمون تحمل گلوکز قرار گرفتند. این آزمون میزان کارایی بدن در کنترل مقادیر قند خون پس از مصرف گلوکز را اندازه‌گیری می‌کند.
پژوهشگران دریافتند به‌طور میانگین افرادی که ساخارین و سوکرالوز مصرف می‌کنند، پس از آزمایش‌های تحمل گلوکز، افزایش قابل‌توجهی در قند خون داشتند. به گفته دکتر سوئز قند خون در تمام گروه‌های دیگر، حتی آن‌هایی که روزانه گلوکز مصرف می‌کردند، ثابت مانده یا حتی اندکی کاهش یافت. این موضوع نشان می‌دهد که این گلوکز موجود در بسته‌های شیرین‌کننده نیست که قند خون را افزایش داده است.
وی می‌گوید پس از خوردن گلوکز انتظار می‌رود قند خون افزایش یابد، اما افرادی که پاسخ‌دهی آن‌ها به قند خون معیوب است، افزایش بیشتری در میزان گلوکز دارند و این مقادیر برای مدت طولانی‌تری بالا می‌مانند.
سوئز و گروهش نمونه‌های مدفوع و بزاق روزانه شرکت‌کنندگان را نیز مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند. طی این بررسی‌ها، دریافتند که هر چهار شیرین‌کننده به‌طور معناداری فراوانی، فعالیت و نوع باکتری‌ها را در روده و دهان تغییر می‌دهند. محققان همچنین نمونه‌های خون شرکت‌کنندگان را به‌طور هفتگی جمع‌آوری کردند و تغییرات مرتبط را در متابولیت‌ها یافتند. متابولیت‌ها مولکول‌هایی هستند که به‌عنوان محصولات جانبی هضم ایجاد می‌شوند.
چندین مورد از تغییرات متابولیت‌های خون که در گروه ساخارین و سوکرالوز مشاهده شد در افراد مبتلا به دیابت یا بیماری‌های عروقی نیز دیده می‌شود. برخی از آن‌ها در مسیرهایی قرار دارند که در تجزیه قندها نقش دارند.
پژوهشگران همچنین نمونه‌های مدفوع افرادی که ساخارین، سوکرالوز، گلوکز مصرف می‌کردند و نیز افرادی که مکملی دریافت نمی‌کردند را به دستگاه گوارش موش‌ها پیوند زدند و دریافتند که پیوند از گروه ساخارین و سوکرالوز منجر به افزایش قند خون موش بعد از غذا می‌شود.
به گفته سوئز، این موضوع حاکی از آن است که این تغییرات میکروبی بوده است که منجر به این نتیجه شده است. وی می‌گوید: «شیرین‌کننده‌ها، خودشان قند خون را افزایش نمی‌دهند»، او می‌افزاید، اما به نظر می‌رسد توانایی بدن را برای مدیریت سطح گلوکز پس از خوردن غذا از طریق سازوکارهایی مختل می‌کنند که به‌وسیله میکروبیوم انجام می‌شود.
بااین‌حال، اثرات این تغییرات میکروبی و متابولیکی بر سلامت هنوز ناشناخته است. سوئز امیدوار است که آزمایش‌های آینده به گره‌گشایی از این روابط کمک کند.
آلیس لیختن‌اشتاین (Alice Lichtenstein) از دانشگاه تافتس (Tufts University) در ماساچوست می‌گوید، برای تعیین اینکه آیا افزایش مشاهده‌شده در قند خون برای ایجاد مشکلات سلامت کافی است یا خیر، به مطالعات طولانی‌تری نیاز است.
به گفته سوئز، محققان مسلماً نمی‌گویند که به سراغ نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر بروید که بدون شک با بیماری متابولیک ارتباط دارند. وی می‌گوید:«من می‌گویم اگر مردم بتوانند به آب روی بیاورند، این همواره بهترین گزینه است.»
منبع: NewScientist
Journal Reference:
Suez, Jotham, Yotam Cohen, Rafael Valdés-Mas, Uria Mor, Mally Dori-Bachash, Sara Federici, Niv Zmora, et al. “Personalized Microbiome-Driven Effects of Non-Nutritive Sweeteners on Human Glucose Tolerance.” Cell ۱۸۵, no. 18 (2022): 3307-3328.e19. https://doi.org/10.1016/j.cell.2022.07.016.