بر اساس گزارش زیستنا به نقل از SciTechDaily، طبق پژوهش‌های جدید، آزمایش خون، با شناسایی تغییرات در تولید سلول‌های خونی، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان خون (Leukemia) را در جمعیت سالمندان از سال‌ها قبل پیش‌بینی کند.
به گفته متخصصان، شناسایی افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، امکان ارائه درمان پیشگیرانه یا زودهنگام را در آینده برای بهبود وضعیت بیمار فراهم می‌کند.
سرطان خون اغلب به دلیل اختلال در تعادل ظریف در تولید سلول‌های خونی ایجاد می‌شود. طی این تعادل سلول‌های جدید ساخته می‌شوند و سلول‌های خونی قدیمی می‌میرند.
با افزایش سن جهش در سلول‌های بنیادی خون ایجاد می‌شود که می‌تواند بدان معنا باشد که سلول‌های تغییریافته ممکن است نسبت به سایر سلول‌های خونی مزیت رشدی داشته باشند و بر اساس آنچه به آن مزیت سازگاری (Fitness Advantage) گفته می‌شود، تعداد آن‌ها فزونی می‌یابد.
دانشمندانی از دانشگاه‌های ادینبورو و گلاسکو بررسی کردند که چگونه تغییرات در مزیت سازگاری که در تولید خون رخ می‌دهد می‌تواند سرنخ‌هایی را از خطر ابتلا به سرطان خون بر اساس نوع جهش رخ‌داده فراهم کند.
دکتر تامیر چاندرا (Tamir Chandra) از اعضای هیئت رئیسه واحد ژنتیک انسانی MRC در ادینبورو گفت: «ما تغییرات در نمونه‌های خون ۸۳ فرد مسن‌تر گروه Lothian Birth Cohorts را هر سه سال یک‌بار طی دوره‌ای ۱۲ ساله اندازه‌گیری کردیم. ما با استفاده از دانش ترکیبی ریاضیدانان، زیست‌شناسان و دانشمندان ژنوم، دست‌به‌کار شدیم تا دریابیم معنای این تغییرات برای خطر ابتلا به سرطان خون با افزایش سن چیست.»
Lothian Birth Cohort
تمامی کودکان اسکاتلندی که در سال ۱۹۲۱ یا ۱۹۳۶ به دنیا آمدند و در ژوئن ۱۹۳۲ یا ۱۹۴۷ به مدرسه می‌رفتند، در آزمون هوشی به نام بررسی ذهنی اسکاتلند (Scottish Mental Survey) شرکت کردند. این نظرسنجی در اصل برای یافتن میانگین هوش همه کودکان در اسکاتلند انجام شد. از روی سوابق، نتایج این آزمایش‌ها و شرکت‌کنندگان آن ردیابی و بار دیگر آزمایش شدند. این گروه‌ها را Lothian Birth Cohort نامیده‌اند.
منبع: National Museum Scotland
Lothian Birth Cohorts سال ۱۹۲۱ و ۱۹۳۶ مطالعات طولی مغزی، شناختی و پیری عمومی است که افراد را هر ۳ سال یک‌بار بین سنین ۷۰ تا ۸۲ سال برای گروه ۱۹۲۱ و برای گروه ۱۹۳۶ از سنین ۷۹ تا ۹۲ پیگیری کرده است.
سپس گروه پژوهشی این داده‌های پیچیده ژنومی را با یک الگوریتم یادگیری ماشینی ترکیب کرد تا جهش‌های مختلف را با سرعت‌های رشد متفاوت سلول‌های بنیادی خون حامل این جهش‌ها ارتباط دهد.
آن‌ها کشف کردند که جهش‌های خاصی مزایای سازگاری مشخصی را به سلول‌های بنیادی بررسی‌شده در افراد بدون سرطان خون می‌دهد. سپس می‌توان از آن‌ها برای پیش‌بینی سرعت رشد سلول‌های جهش‌یافته و در نتیجه تعیین خطر بروز سرطان خون استفاده کرد.
به گفته دانشمندان، به دلیل محدود بودن حجم نمونه در مطالعه فعلی، برای تأیید این نتایج، به پژوهش‌های بیشتری در جمعیت بزرگ‌تر نیاز است.
دکتر کریستینا کرشنر (Kristina Kirschner)، از نویسندگان ارشد مقاله و مدرس ارشد در انستیتو علوم سرطان در دانشگاه گلاسکو، گفت: «پزشکان با آگاهی یافتن از خطر ابتلا به سرطان خون در بیمار، می‌توانند در افرادی که احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری را دارند، بین جلسات معاینه فواصل کوتاه‌تری در نظر گیرند و درمان زودهنگامی برای آن‌ها ارائه کنند که احتمال موفقیت آن بیشتر است.»
دکتر لینوس شوماخر (Linus Schumacher)، از نویسندگان ارشد این مقاله و عضو هیئت رئیسه مرکز پزشکی بازساختی دانشگاه ادینبورو گفت: «برای شناخت خطر سرطان خون، لازم است تا تعادل بین سلول‌های مختلف درگیر در تولید سلول‌های خونی و چگونگی تغییر این تعادل با افزایش سن را در نظر بگیریم. با ارتباط داده‌های ژنومی با یادگیری ماشینی، ما توانسته‌ایم رفتار آینده سلول‌های خونی را بر اساس جهش‌هایی که ایجاد می‌کنند، پیش‌بینی کنیم.»
منبع: SciTechDaily
Journal Reference:
Robertson, Neil A., Eric Latorre-Crespo, Maria Terradas-Terradas, Jorge Lemos-Portela, Alison C. Purcell, Benjamin J. Livesey, Robert F. Hillary, et al. “Longitudinal Dynamics of Clonal Hematopoiesis Identifies Gene-Specific Fitness Effects.” Nature Medicine ۲۸, no. 7 (2022): 1439–۴۶. https://doi.org/10.1038/s41591-022-01883-3.