به گزارش زیستنا به نقل از Live Science، به‌تازگی پژوهشگران با بررسی زنی که پیش از ۴۰ سالگی‌اش دچار ۱۲ تومور -هفت تومور خوش‌خیم و پنج تومور سرطانی- شده است، دریافتند که چرا وی تا این حد مستعد ایجاد تومور است. بر اساس نتایج محققان او حامل مجموعه‌ای از جهش‌های ژنتیکی است که پیش‌ازاین در انسان دیده نشده است.
بر طبق گزارش جدید منتشر شده در ژورنال Science Advances، این زن که اکنون ۳۶ ساله است، دو نسخه جهش‌یافته از ژنی به نام MAD1L1 را دارد که هر یک از آن‌ها را از یکی از والدین خود دریافت کرده است. این ژن پروتئینی به نام MAD1 را رمزدهی می‌کند که نقش مهمی در تقسیم سلول ایفا می‌کند.
هنگامی‌که هر سلول به دو سلول تقسیم می‌شود، ابتدا تمامی DNA خود را همانندسازی می‌کند و سپس مواد ژنتیکی را در ساختارهای فشرده‌ای به نام کروموزوم (Chromosome) بسته‌بندی می‌کند. سپس کروموزوم‌ها به‌طور منظم در امتداد خط میانی سلول قرار می‌گیرند و طرفین کشیده می‌شوند. به‌این‌ترتیب، زمانی که سلول مادری به دو سلول تقسیم می‌شود، نیمی از DNA به هر سلول دختری می‌رسد. بر اساس پایگاه داده‌های UniProt، پروتئین MAD1 کمک می‌کند تا تضمین شود کروموزوم‌ها طی این فرآیند به‌درستی ردیف می‌شوند؛ بدین‌صورت به تمامی سلول‌ها تعداد معمول ۲۳ جفت کروموزوم می‌رسد. UniProt پایگاه داده‌ای شامل اطلاعات توالی پروتئین‌ها و عملکرد آن‌ها است.
هنگامی‌که موش‌های آزمایشگاهی دو نسخه جهش‌یافته از MAD1L1 را حمل می‌کنند، این جوندگان در رحم می‌میرند. بااین‌حال، در مورد این زن، وی تا بزرگ‌سالی زنده مانده است، اما در سراسر زندگی خود به‌شدت مستعد ابتلا به تومورها بوده است. نخستین تومور سرطانی او در ۲ سالگی و آخرین تومور سرطانی وی در ۲۸ سالگی ایجاد شده است.
مارکوس مالومبرس (Marcos Malumbres) رئیس بخش تقسیم سلول و گروه سرطان در مرکز ملی تحقیقات سرطان اسپانیا (CNIO) در مادرید و از نویسندگان این مقاله به روزنامه اسپانیایی El País گفت: «بسیار دشوار بود که درک کنیم چگونه این زن می‌تواند با این جهش زنده بماند.» مالومبرس افزود: «باید چیز دیگری وجود داشته باشد که به وی کمک کرده باشد تا از مرگ فرار کند.»
بررسی خون این بیمار نشان داد که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از سلول‌های خونی در گردش وی تعداد کروموزوم غیرطبیعی دارند؛ یعنی یا خیلی بیشتر یا خیلی کمتر کروموزوم دارند.
سایر جهش‌های ژنتیکی به غیر از جهش‌هایی که بر MAD1L1 اثر می‌گذارند، می‌توانند سبب شوند که افراد سلول‌هایی با تعداد کروموزوم‌های مختلف داشته باشند. آن‌گونه که پژوهشگران در گزارش خود عنوان کردند به نظر می‌رسد که در برخی از بیماران، نه همه آن‌ها، این موضوع خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. طبق گفته موسسه ملی سرطان آمریکا نزدیک به ۹۰ درصد تومورهای سرطانی حامل سلول‌هایی هستند که کروموزوم‌های اضافی دارند یا کروموزوم‌هایی را از دست داده‌اند. بااین‌حال، دانشمندان هنوز در حال بررسی هستند که این ویژگی ژنتیکی دقیقاً به چه شکل به رشد و گسترش سرطان کمک می‌کند.
باوجوداینکه این بیمار پنج بار به سرطان مبتلا شده است، هر بار که وی به این بیماری دچار شده است، نسبتاً آسان درمان شده است؛ و از سال ۲۰۱۴، زمانی که آخرین تومور او برداشته شد، وی به مورد دیگری مبتلا نشده است. محققان پزشکی گمان می‌کنند که این وضعیت ممکن است به لطف سیستم ایمنی منحصربه‌فرد وی باشد.
محققان در بررسی‌های خود دریافتند که وجود سلول‌هایی با تعداد کروموزوم‌های غیرطبیعی، پاسخ ایمنی دفاعی را در سلول‌هایی با تعداد معمول ۲۳ جفت کروموزوم شروع می‌کند. این سلول‌های ایمنی عامل ایجاد التهاب در سراسر بدن این زن می‌شوند و سلول‌ها ممکن است با ترشح مولکول‌ها و مواد التهابی ویژه‌ای به سیستم ایمنی کمک کنند تا تومورهای سرطانی را در هنگام ظهور شناسایی کرده و از بین ببرد. پژوهشگران این نظریه را مطرح می‌کنند که این وضعیت ممکن است توضیح دهد که چرا بیمار به درمان‌های سرطان، از جمله شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و جراحی‌ها به‌خوبی پاسخ می‌دهد.
مالومبرس در بیانیه‌ای اظهار داشت: «تولید مداوم سلول‌های تغییریافته یک پاسخ دفاعی مزمن را در بیمار در برابر این سلول‌ها ایجاد کرده است و به از بین رفتن تومورها کمک می‌کند.» این گروه امیدوار است تا دفاع ایمنی این زن را بیشتر مطالعه کنند تا دریابند آیا می‌توانند آن را در سایر بیماران سرطانی بازسازی کنند یا خیر.
مالومبرس گفت: «ما باور داریم که تقویت پاسخ ایمنی در سایر بیماران به آن‌ها کمک می‌کند تا ایجاد تومور را متوقف کنند.» دست‌کم از نظر مفهومی، چنین درمانی مشابه روش‌های ایمنی‌درمانی موجود است که برای تقویت توانایی سیستم ایمنی برای هدف قرار دادن و کشتن سلول‌های سرطانی طراحی شده‌اند.
منبع: Live Science
Journal Reference:
Villarroya-Beltri, Carolina, Ana Osorio, Raúl Torres-Ruiz, David Gómez-Sánchez, Marianna Trakala, Agustin Sánchez-Belmonte, Fátima Mercadillo, et al. “Biallelic Germline Mutations in MAD1L1 Induce a Syndrome of Aneuploidy with High Tumor Susceptibility.” Science Advances ۸, no. 44 (November 4, 2022): eabq5914. https://doi.org/10.1126/sciadv.abq5914.