درمان هدفمند نوینی برای آرام کردن طوفان سیتوکین

به گزارش زیستنا به نقل از ScienceDaily، سیتوکین‌ها پیام‌رسان‌های شیمیایی هستند که به بدن کمک می‌کنند تا از شر باکتری‌ها و ویروس‌های مهاجم خلاص شود و التهاب را کنترل کند. بدن به‌دقت سیتوکین‌ها را در حال تعادل نگه می‌دارند زیرا آن‌ها به حفظ سلامت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. بااین‌حال، اگر سیستم ایمنی بیش‌ازحد واکنش نشان دهد، این تعادل به هم می‌خورد. عفونتی جدی یا سوختگی شدید می‌تواند طوفان سیتوکین (Cytokine Storm) را در بدن ایجاد کند. طی این طوفان که به آن سندرم آزادسازی سیتوکین (Cytokine Release Syndrome) یا به‌اختصار CRS نیز گفته می‌شود، بدن سیتوکین‌های زیادی تولید می‌کند که منجر به التهابی شدید می‌شود که حتی می‌تواند حیات فرد را به خطر اندازد.

اینترلوکین-۶ (Interleukin-6) یا به‌اختصار IL-6 سیتوکینی کلیدی طی طوفان سیتوکین است؛ زیرا به راه افتادن التهابی که به بدن آسیب می‌رساند کمک می‌کند. IL-6 پیام خود را با اتصال به گیرنده‌های IL-6 در سلول‌ها منتقل می‌کند. اتصال این سیتوکین به سلول‌ها می‌گوید التهاب را گسترش دهند. ازآنجایی‌که IL-6 در سندرم آزادسازی سیتوکین مهم است، درمان‌هایی که پیام‌رسانی‌ که IL-6 را مسدود می‌کنند می‌توانند التهاب را تسکین دهند. بااین‌حال، این انسداد معمولاً به مدت زیادی باقی می‌ماند که منجر به عوارض جانبی می‌شود.

پژوهشگران دانشگاه اوزاکا در مطالعه‌ای که به‌تازگی در ژورنال Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است، راهی برای مسدود کردن پیام‌های IL-6 و درعین‌حال به حداقل رساندن عوارض جانبی این درمان کشف کردند. این گروه با استفاده از یک آنتی‌بادی که گیرنده IL-6 را برای مدت کوتاهی مسدود می‌کند، پیام التهابی را قطع کردند. این توقف هر چند کوتاه به اندازه کافی طولانی بود تا از بافت‌ها در برابر آسیب ناشی از طوفان‌های سیتوکین ناشی از سپسیس یا سوختگی شدید محافظت شود.

سوجین کانگ (Sujin Kang)، نویسنده نخست این مطالعه، می‌گوید: «نتایج ما حاکی از آن است که سندرم آزادسازی سیتوکین را می‌توان با یک آنتی‌بادی علیه گیرنده IL-6 که نیمه‌عمر کوتاهی دارد، درمان کرد.» وی می‌افزاید: «این کار می‌تواند از آسیب عروقی جلوگیری کند و هم‌زمان عوارض جانبی مرتبط با مسدود کردن IL-6 را کاهش دهد.»

آسیب عروقی زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت یا سوختگی سبب نشت در سلول‌هایی شود که سطح داخلی رگ‌های خونی را پوشانده‌اند. مایع نشت‌کرده سبب ایجاد طوفان سیتوکین می‌شود و می‌تواند باعث عفونت ثانویه شود. این گروه همچنین سازوکار بالقوه‌ای را برای این آسیب به سلول‌ها گزارش کردند. هنگامی‌که IL-6 به گیرنده خود متصل می‌شود، پروتئینی به نام فاکتور القاء کننده هیپوکسی ۱α (hypoxia-inducible factor-1α) یا HIF1α را فعال می‌کند که التهاب را تقویت می‌کند.

تادامیتسو کیشیموتو (Tadamitsu Kishimoto)، نویسنده ارشد این مطالعه توضیح می‌دهد: «ما دریافتیم که مسدود کردن پیام IL-6R-HIF1α سلول‌های اندوتلیال عروقی را تقویت می‌کند و یکپارچگی عروق را بهبود می‌بخشد. این امر به جلوگیری از نشت از عروق و تسکین التهاب ناشی از سندرم آزادسازی سیتوکین کمک می‌کند.» او ادامه داد: «امیدواریم این کار در آینده به بیماران مبتلا به سندرم آزادسازی سیتوکین و سایر بیماری‌های التهابی کمک کند.»

سپسیس، سندرم زجر تنفسی حاد، عفونت حاد کووید-۱۹ و ایسکمی از جمله بیماری‌های دیگری هستند که می‌توانند سبب سندرم آزادسازی سیتوکین شوند. افراد دچار جراحت و کسانی که از برخی روش‌های ایمنی‌درمانی سرطان استفاده می‌کنند نیز می‌توانند طوفان سیتوکین را تجربه کنند. یافته‌های این مطالعه می‌تواند رویکرد درمانی جایگزینی را برای بیماران مبتلا به این شرایط ارائه دهد.

منبع: ScienceDaily

Journal Reference:
Kang, Sujin, et al. “Gp130–HIF1α Axis–Induced Vascular Damage Is Prevented by the Short-Term Inhibition of IL-6 Receptor Signaling.” Proceedings of the National Academy of Sciences, vol. 121, no. 2, Jan. 2024, p. e2315898120, https://doi.org/10.1073/pnas.2315898120.